ایران فرهنگی
ایرانی که امروز می‌شناسیم با مرزهای سیاسی امروزی پدیده‌ای است جدید و متفاوت از ایران گذشته. در گذشته قلمرو سیاسی ایران شامل مناطق گسترده‌تری بود. امروزه ردپای آن ایران قدیم را می‌توان در تاثیرات فرهنگی برجای مانده‌اش در کشورهای همسایه دید. تأثیراتی که باعث میشود بتوان از ایران فرهنگی سخن گفت: فرهنگ، آداب و رسوم و آثار باستانی نمونه‌های باقی مانده از ایران روزگاران گذشته‌اند. مثلا می‌توان به تدوام آیین نوروز در کشورهای افغانستان، پاکستان و تاجیکستان اشاره کرد، یا مدائن را در نظر داشت که اکنون در کشوری دیگر قرار دارد، اما روزگاری پایتخت ایران بوده‌است. از این رهگذر، ایران فرهنگی شامل مناطقی میشود که امروزه از لحاظ سیاسی در دیگر کشورها قرار دارند، اما از لحاظ فرهنگی – آداب ، رسوم، باورها و بناهای تاریخی- به یک تمامیت فرهنگی متعلقند.
ایران باستان
منظور از تاریخ ایران باستان، تاریخ ایران در دوران پیش از اسلام است. حکومت‌های عیلام، ماد، هخامنشیان، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان و دیگر سرزمین‌هایی که درباره‌ی آنان اطلاعات اندک و جسته گریخته در دست داریم. بنیاد ایران‌شناسی شاپور شهبازی باتوجه به زمینه‌های تحقیقاتی زنده‌یاد پروفسور شهبازی که بیشتر بر دوره‌های هخامنشی تا ساسانی متمرکز بود فعالیت‌های پژوهشی خود را با اولویت قرار دادن این ادوار دنبال می‌کند.
ایران شناسی
ایران‌شناسی شاخه‌ای از علوم انسانی است که موضوع آن عبارت است از پژوهش در زمینه‌ی ابعاد گوناگون تاریخ و فرهنگ و زبان و ادب ایران‌زمین از دوره باستان تا امروز. رشته ایران شناسی شامل موضوعاتی چون تاریخ، باستان شناسی، زبان‌های باستانی، تاریخ هنر، تاریخ معماری، مذهب و اسطوره‌شناسی است. رشته ایران‌شناسی شاخه‌ای دارد مربوط به ایران باستان و هم چنین شاخه پژوهش‌های ایران معاصر. در شاخه اخیر پژوهشگران جنبه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را مورد پژوهش قرار می دهند که مربوط به دوران معاصر هستند. از رشته‌ی ایران‌شناسی شاخه‌ی ایران باستان آن در اولویت‌های کاری بنیاد ایران‌شناسی شاپور شهبازی است.